درس شماره: ۶۲
عنوان: ناپاکی‌ها

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ"؛ سوره مائده، آیه۹۰
ای اهل ایمان ! شراب و قمار و انصاب و ازلام، پلیدی و از کار شیطان است ؛ پس ، ازآن دوری کنید ، باشدکه رستگار شوید.
🖋مقدمه
هر چیز در مسیر حرکت خود با آفت هایی روبرو می شود . اگر این آفت ها و آسیب ها شناخته شود، حرکت رو به کمال ادامه خواهد یافت؛ و گرنه آسیب ها و آفت ها ، او را متوقف و حتی نابود خواهد کرد.
خداوند ، در قرآن مجید آفت های راه کمال انسان رابیان فرموده است . شراب (مایعات مست کننده) ، قمار ، انصاب و ازلام از جمله پلیدی های شیطان معرفی و دوری ازآنها شرط موفقیت و رستگاری دانسته شده است (فاجتنبوه لعلکم تفلحون)
📋واژه ها
میسر: قمار(از ماده یسر)
انصاب: بت ها (جمع نصب)
ازلام: تیرهای قرعه (جمع زلم )
رجس : پلیدی
📌نکات تفسیری
۱-رجس چیست؟
به هرچیز ناپاک و پلید ، «رجس» می گویند و منظور از رجس شیطان ، همان وسوسه های او است.
شیطان برای منحرف کردن انسان از راه مستقیم هدایت ، به مکر و حیله دست می زند و با روش های خاص خود ، او را گمراه می کند. درآیه بعد به نمونه ای از این رفتارها اشاره شده است.
إِنَّمَا یُرِیدُ ٱلشَّیْطَٰنُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ ٱلْعَدَٰوَةَ وَٱلْبَغْضَآءَ فِى ٱلْخَمْرِ وَٱلْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِ ۖ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ (مائده ۹۱)
«همانا شیطان می خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنی و کینه ایجادکند و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد»
۲-دشمنی میان مومنان از ضررهای شراب و قمار
یکی از ضررهای شراب و قمار، از هم گسستن دوستی ها و جایگزینی کینه و دشمنی به جای محبت است . بر کسی پوشیده نیست که شراب، باعث اختلال عقل می شود و انسان ، دراین حالت ممکن است هر کاری انجام دهد . چه قتل ها و خونریزی ها وگناهان شنیعی که در همین حالت ها انجام گرفته و می گیرد.
اینها همه ، سبب از بین رفتن دوستی ها و کاشتن تخم کینه و دشمنی خواهد بود. در قمار نیز یک طرف برنده و دیگری بازنده است و بازنده گاهی اموال ؛ بلکه ناموس خود را نیز از دست میدهد و این جز کینه و دشمنی ، چیزی به همراه نخواهد داشت.
۳-غفلت از یاد خدا و دوری از نماز
یکی دیگر از ضررهای شراب و قمار ، فراموشی یاد خدا و فرو رفتن در دام غفلت ها و بی توجهی ها است و این خود ، برای انسان خسارت بسیار بزرگی است . با فراموش کردن خدا زمینه بسیاری از گناهان و سقوط انسان فراهم خواهد شد.
آری، شراب و قمار سبب خواهد شد عالی ترین مظهر یاد خدا (نماز) ، مورد غفلت قرار گیرد و آدمی از این خیر بزرگ محروم شود.
کسی که از یاد خدا دل بگرداند و در غفلت از یاد او به سر ببرد ، دچار زندگی سختی خواهد شد و روی آرامش نخواهد دید. البته سختی زندگی به معنای نداشتن مال نیست ؛بلکه بسیاری از سرمایه داران به سبب حرص و طمع، با ترس و دلهره ، در فشار و تنگنای زندگی دست و پا می زنند، غافل از این که زندگی آرام وشیرین در پرتو یاد وذکر خدا است.
این عده ، نه تنها در دنیا دچار تنگنا و سختی هستند ؛ بلکه در قیامت هم کور محشور شده و با تعجب می پرسند: «پروردگارا ! چرا مرا نابینا محشور کردی با آن که بینا بودم ؟ » خداوند در پاسخ می فرماید: « همان طور که نشانه های ما بر تو آمد و تو آنها را به فراموشی سپردی ، امروز نیز همان گونه فراموش می شوی »
📢پیام ها
۱-هر چه مانع یاد خدا و نماز شود ، پلید و مانع موفقیت و کمال انسان است (رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون) (این ، یک ملاک و معیار کلی است که می توان همه کارها را با آن سنجید ؛ اگر کاری سبب فراموشی یاد خدا است از دیدگاه قرآن مطرود است )
۲-ایمان ، با شراب خواری و قمار بازی سازگاری ندارد (یا ایها الذین امنوا انما الخمر والمیسر .. فاجتنبوه )
۳-شراب و قمار ، در ردیف بت پرستی است (الخمر و المیسر و الانصاب)
۴-نه تنها شراب نخورید ، بلکه گرد آن هم نروید (فاجتنبوه) به جای آنکه بگوید (لا تشربوا الخمر)
۵-دوری از محرمات ، شرط دستیابی به سعادت و رستگاری انسان موثر است (فاجتنبوه لعلکم تفلحون)
۶-از همه کارهای شیطانی باید اجتناب شود (رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه)

🗄منبع: تفسیر همراه