تلاوت تصویری
ترجمه صوتی نمایشی
"برگرفته از نرم افزار فاخر طنین وحی تولید مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان"
تفسیر مختصر آیات صفحه ۳۹۳ قرآن کریم
(آیه ۶۰)- این آیه پاسخ سومى است براى گفتار بهانه جویانى که مى گفتند:
اگر ایمان بیاوریم عرب بر ما هجوم مى کند و زندگانى ما را به هم مى ریزد.
قرآن مىگوید: آنچه به شما داده شده، متاع زندگى دنیا و زینت آن است» وَ ما أُوتِیتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَمَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ زِینَتُها.
«ولى آنچه نزد خداست (از نعمتهاى بىپایان جهان دیگر، و مواهب معنویش در این دنیا) بهتر و پایدارتر است» وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقى.
چرا که تمام نعمتهاى مادى دنیا داراى عوارض ناگوار و مشکلات گوناگونى است و هیچ نعمت مادى خالص از ضرر و خطر یافت نمىشود.
به علاوه نعمتهایى که در نزد خود است به خاطر جاودانگى آنها و زود گذر بودن مواهب این دنیا قابل مقایسه با متاع دنیا نیست، بنابراین هم بهتر و هم پایدارتر است.
به این ترتیب در یک مقایسه ساده هر انسان عاقلى مىفهمد که نباید آن را فداى این کرد، لذا در پایان آیه مىفرماید: «آیا اندیشه نمى کنید»؟! (أَ فَلا تَعْقِلُونَ).
(آیه ۶۱)- در آیات گذشته سخن از کسانى بود که به خاطر تمتع و بهره گیرى از نعمتهاى دنیا کفر را بر ایمان و شرک را بر توحید ترجیح دادهاند، در اینجا وضع این گروه را در قیامت در برابر مؤمنان راستین مشخص مىکند.
نخست با یک مقایسه که به صورت استفهام مطرح شده، وجدان همگان را به داورى مى طلبد و مىگوید: «آیا کسى که به او وعده نیک دادهایم، و به آن خواهد رسید همانند کسى است که متاع زندگى دنیا به او دادهایم سپس روز قیامت (براى حساب و جزا) از احضار شدگان خواهد بود»؟ (أَ فَمَنْ وَعَدْناهُ وَعْداً حَسَناً فَهُوَ لاقِیهِ کَمَنْ مَتَّعْناهُ مَتاعَ الْحَیاةِ الدُّنْیا ثُمَّ هُوَ یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ الْمُحْضَرِینَ).
(آیه ۶۲)- و به دنبال این سخن، صحنه هاى رستاخیز را در برابر کفار مجسّم مىکند صحنههایى که از تصورش مو بر بدن راست مىشود و اندام را به لرزه در مىآورد.
مىگوید: «روزى را (به خاطر بیاورید) که خداوند آنها را ندا مىدهد و مىگوید: کجا هستند همتایانى که براى من مىپنداشتید»؟! (وَ یَوْمَ یُنادِیهِمْ فَیَقُولُ أَیْنَ شُرَکائِیَ الَّذِینَ کُنْتُمْ تَزْعُمُونَ).
این سؤال یک نوع سر زنش و مجازات است.
(آیه ۶۳)- اما به جاى این که آنها به پاسخ پردازند معبودهایشان به سخن در مىآیند و از آنها اظهار تنفر و بیزارى مىکنند، زیرا مىدانیم معبودان گاه بتهاى سنگ و چوبى بودند، و گاه مقدسینى همچون فرشتگان و مسیح، و گاه جن و شیاطین، در اینجا گروه سوم به سخن مىآیند که سخن آنها را در این آیه مىخوانیم:
«گروهى (از معبودان) که فرمان عذاب در باره آنها مسلم شده، مىگویند:
پروردگارا! ما اینها [عابدان] را گمراه کردیم (آرى) ما آنها را گمراه کردیم همان گونه که خودمان گمراه شدیم (ولى آنها به میل خویش به دنبال ما آمدند) ما (از آنها) به سوى تو بیزارى مىجوییم، آنان در حقیقت ما را نمىپرستیدند بلکه هواى نفس خود را پرستش مىکردند! (قالَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ رَبَّنا هؤُلاءِ الَّذِینَ أَغْوَیْنا أَغْوَیْناهُمْ کَما غَوَیْنا تَبَرَّأْنا إِلَیْکَ ما کانُوا إِیَّانا یَعْبُدُونَ).
(آیه ۶۴)- به دنبال سؤالى که از آنها در باره معبودهایشان مىشود و آنها در پاسخ عاجز مىمانند، به آنان «گفته مىشود: شما معبودهایتان را (که شریک خدا مىپنداشتید) بخوانید» تا به یارى شما بر خیزند! (وَ قِیلَ ادْعُوا شُرَکاءَکُمْ).
آنها با این که مى دانند در آنجا کارى از دست معبودان ساخته نیست، بر اثر شدت وحشت و یا به خاطر اطاعت فرمان خدا دست تقاضا به سوى معبودانشان دراز مىکنند و «آنها را به کمک مىخوانند» (فَدَعَوْهُمْ).
ولى پیداست «جوابى به آنها نمى دهند» و دعوت آنها را لبیک نمىگویند (فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ).
در این هنگام است که «عذاب الهى را در برابر چشم خود مىبینند» (وَ رَأَوُا الْعَذابَ).
«و آرزو مىکنند که اى کاش هدایت یافته بودند» (لَوْ أَنَّهُمْ کانُوا یَهْتَدُونَ).
چرا که هر دست و پایى در آنجا کنند جز ناکامى و رسوایى نتیجهاى نخواهد داشت، چون تنها راه نجات ایمان و عمل صالح بوده که آنها فاقد آنند.
(آیه ۶۵)- به دنبال سؤال از معبودهاى آنها، سؤال دیگرى از عکس العمل آنان در برابر پیامبران مىشود، مىفرماید: «و روزى را (به خاطر بیاورید) که خداوند آنها را ندا مىدهد و مىگوید: چه پاسخى به پیامبران (من) گفتید»؟! (وَ یَوْمَ یُنادِیهِمْ فَیَقُولُ ما ذا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِینَ).
و مسلما آنها پاسخى ندارند، آیا بگویند دعوت آنها را اجابت کردیم که این دروغ است و دروغ در آن صحنه خریدار ندارد؟ یا بگویند تکذیبشان کردیم، به آنها تهمت زدیم، ساحرشان نامیدیم مجنونشان خواندیم؟! بر ضد آنها دست به پیکار مسلحانه زدیم. هر چه بگویند مایه بد بختى و رسوایى است!
(آیه ۶۶)- لذا در این آیه مىفرماید: «در آن روز همه اخبار بر آنها پوشیده مىماند» و هیچ پاسخى براى گفتن در اختیار ندارند (فَعَمِیَتْ عَلَیْهِمُ الْأَنْباءُ یَوْمَئِذٍ).
«حتى نمى توانند از یکدیگر سؤالى کنند» و پاسخى از هم بشنوند فَهُمْ لا یَتَساءَلُونَ.
و به این ترتیب همه خبرها بر آنها پوشیده مىشود، هیچ پاسخى در برابر این سؤال کمه جواب پیامبران را چه دادید پیدا نمىکنند.
(آیه ۶۷)- و از آنجا که روش قرآن این است که همیشه درها را به روى کافران و گنهکاران باز مىگذارد تا در هر مرحلهاى از فساد و آلودگى باشند بتوانند به راه حق برگردند، در این آیه مىافزاید: «اما کسى که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد امید است از رستگاران باشد» فَأَمَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسى أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحِینَ.
(آیه ۶۸)- این آیه در حقیقت دلیلى است بر نفى شرک و بطلان عقیده مشرکان، مىفرماید: «و پروردگار تو هر چه را بخواهد خلق مىکند، و (هر چه را بخواهد) برمىگزیند» وَ رَبُّکَ یَخْلُقُ ما یَشاءُ وَ یَخْتارُ.
آفرینش به دست اوست و تدبیر و اختیار و گزینش نیز به اراده و فرمان اوست.
«آنها در برابر او اختیارى ندارند» ما کانَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ.
اختیار آفرینش با اوست، اختیار شفاعت به دست او، و اختیار ارسال پیامبران نیز به اراده اوست، خلاصه اختیار همه چیز بستگى به مشیت ذات پاک او دارد. با این حال چگونه آنه راه شرک مىپویند و چگونه به سوى غیر خدا مىروند؟! لذا در پایان آیه مىفرماید: «منزه است خداوند و برتر و بالاتر است از همتایانى که براى او قائل مىشوند» سُبْحانَ اللَّهِ وَ تَعالى عَمَّا یُشْرِکُونَ.
(آیه ۶۹)- این آیه که سخن از علم گسترده خداوند مىگوید در حقیقت تأکیدى است و یا دلیلى است براى آنچه در آیه قبل از اختیار و مشیت گسترده خداوند بیان شد.
مىفرماید: «و پروردگار تو مىداند آنچه را سینههاشان پنهان مىدارد، و آنچه را که آشکار مىکنند، وَ رَبُّکَ یَعْلَمُ ما تُکِنُّ صُدُورُهُمْ وَ ما یُعْلِنُونَ.
این احاطه او بر همه چیز دلیلى است بر اختیار او نسبت به همه چیز و ضمنا تهدیدى است براى مشکان که گمان نکنند خدا از نیات و توطئههاى آنها آگاه نیست.
(آیه ۷۰)- این که در حقیقت، حکم نتیجه گیرى و توضیح براى آیات گذشته در زمینه نفى شرک دارد، چهار وصف از اوصاف الهى را منعکس مى کند که همه فرع بر خالقیت و مختار بودن اوست.
نخست مىگوید: «و او خدایى است که معبودى جز وى نیست، وَ هُوَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ.
بنابراین آنها که به بهانه شفاعت و مانند آن دست به دامن بتها مىزنند، سخت در اشتباهند.
دیگر این که تمام نعمتها چه در این جهان و چه در آن جهان همه از ناحیة اوست، و این لازمه خالقیت مطلقة او مىباشد، لذا مىافزاید: «هر حمد و ستایشى براى اوست در این جهان و جهان دیگر» لَهُ الْحَمْدُ فِی الْأُولى وَ الْآخِرَةِ.
سوم این که: «حاکمیت (نیز) از آن اوست، وَ لَهُ الْحُکْمُ.
بدیهى است وقتى خالق و مختار او باشد، حاکمیت تکوین و تشریع نیز در اختیار او خواهد بود.
چهارم این که: «و همه شما (براى حساب و پاداش و کیفر) به سوى او بازگردانده مىشوید» وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ.
اوست که شما را آفریده، و اوست که از اعمال شما آگاه است و اوست که حاکم یوم الجزاء مىباشد، بنابراین حساب و جزاى شما نیز به دست او خواهد بود.
منبع: برگزیده تفسیر نمونه
