عنوان: رضایت یهود و نصارا
" و َلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ"
سوره بقره،آیه ۱۲۰
[ای پیامبر!] هرگز یهود و نصارا از تو راضی نخواهند شد تا [به طور کامل تسلیم خواسته آنان شوی و] از آیین آنان پیروی کنی. بگو: هدایت تنها هدایت الهی است و اگر از هوا و هوس‌های آنها پیروی کنی، بعد از آنکه آگاه شدی، هیچ سرپرست و یاوری از ناحیه خداوند برای تو نخواهد بود.
🖋مقدمه
یهود و نصارا از پیامبر خدا(ص) تقاضا کردند که با آنان مدارا کند و اظهار داشتند که اگر با آنها از روی مدارا و مسامحه رفتار کند، از او پیروی خواهند کرد و به وی ایمان خواهند آورد؛ از این رو، خدا او را از آنان و همراهی ایشان ناامید کرد.
📋واژه ها
لن ترضی: هرگز از تو راضی نمی شوند (فعال مضارع از ماده رضی)
ملت: آیین، دین و شریعت
ولی: سرپرست، دوست
نصیر: یاور
📌نکات تفسیری
۱- خشنودی یهود و نصارا
عبارت " َلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى..." نشان می دهد که خشنود کردن یهود و نصارا، دست یافتنی نیست؛ زیرا خشنود کردن آنها فقط زمانی حاصل می شود که پیامبر، یهودی و یا نصرانی شود.وقتی یهودی یا نصرانی شدن پیامبر محال شد، خشنود کردن آنها نیز محال خواهد شد. (تفسیر الکاشف،جلد۱، ص۱۹۱)
۲- هدایت واقعی
خداوند پس از اعلام این مطلب، حقیقت دیگری را تذکر می دهد و آن اینکه: هدایت واقعی فقط هدایت خدا است؛ پس پیامبر(ص) دارای هدایت حقیقی است، غیر از حق جز گمراهی نیست( فماذا بعد الحق الّا الضلال) یونس/آیه۳۳. بنابراین، آنچه اهل کتاب دارند، ضلالت است؛ زیرا آیین یهود و نصارا یا زمانش سپری شده و یا به تحریف مبتلا گردیده است. در نتیجه باید به هدایت الهی که توسط آیات قرآنی بیان می شود، روی آورند.طبق این آیه پیامبر(ص) مطابق وحی و عالمانه سخن می گوید (بعدالذی جاءک من العلم) و آنها بر اساس هوا و هوس سخن می گویند (و لئن التبعت اهوائهم). بنابراین هدایت واقعی نزد خدا و پیامبر(ص) است، نه در تبعیت کردن از یهود و نصارا.
۳- ممنوعیتِ تبعیت از غیر خدا
خدای سبحان از رسول اکرم(ص) می خواهد، برای پیشبرد دین الهی در برابر کافران، اندکی نرمش نشان ندهد؛ زیرا نه هرگز دین خدا با نرمش در برابر باطل، پیش می رود و نه از آنان کاری ساخته است. در صورت اندکی تمایل و نرمش نسبت به آنان، در روز خطر نه ولی‌ای دارد که او را از عذاب الهی برهاند و نه یاوری که در رهیدن از کیفر به او کمک کند. (تفسیر تسنیم، ج۶، ص۳۶۸)
۴- فرق ولیّ و نصیر
انسان اگر هیچ توانی برای انجام کارهای خویش نداشته باشد، همه کارهای او را ولی او بر عهده می گیرد؛ مانند نوزاد که همه کارهای او را پدر و مادر انجام می دهند. اما اگر بخشی از کارها را خود بر عهده گیرد و کمبود آن را از دیگری استمداد کند، در این حالت از نصرت تصیر برخوردار است؛ مانند جوانی که از نصرت پدر بهره می برد. (تفسیر تسنیم، جلد۶، ص ۳۷۱)
📢پیام‌ها
۱- اگر مسلمانان مشاهده کردند کفّار از انان راضی هستند، باید در دین داری خود تردید کنند (َلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ)
۲- دشمن به کم راضی نیست و فقط با سقوط کامل و محو مکتب اسلام و متلاشی شدن اهداف مسلمانان رضایت می دهد (تفسیر نور،ج۱، ص۱۹۴)"لن ترضی عنک".
۳- پیروی از آرا و قوانین مبتنی بر هواهای نفسانی-با وجود قوانین الهی- موجب محرومیت از ولایت و نصرت الهی است (لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ ...مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ).
🗄منبع: تفسیر همراه
