درس شماره: ۲۲
عنوان: ولایت خداوند و ولایت طاغوت

" اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ"

سوره بقره،آیه ۲۵۷
خدا، سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند؛ آنان را از تاریکی ها به سوی نور بیرون می برد؛ و کسانی که کفر ورزیده اند، سرپرستانشان، طغیانگرانند که آنان را از نور به سوی تاریکی بیرون می برند؛ آنان اهل آتشند؛ در حالی که آنان در آن، ماندگارند.

🖋مقدمه
انسانها در زندگی و راه و رسمی که بر می گزینیم دو راه بیشتر در برابر خود نداریم. راه حق و راه باطل، ایمان نشانه طی مسیر حق است و کفر علامت باطل، ولی موضوع در این مرحله پایان نمی پذیرد؛ بلکه عوامل موثر دیگری نیز بکارند، مومنان را خداوند سرپرستی می کند و مورد حمایت قرار می دهد و کافران را طاغوت، در این آیه حال و نتیجه این دو ولایت مورد بحث قرار گرفته است.

واژه ها
ولی: سرپرست
یخرج: بیرون می آورد (فعل مضارع از ماده خرج، باب افعال)
طاغوت: طغیانگر و متجاوز از حدّ
خالدون: ماندگارند (از ماده خلد)

نکات تفسیری
۱- انواع انسانها و انواع ولایت آنها
انسانها دو گروهند:
الف. مومنان که سرپرست و ولیّ آنها خداوند متعال است و آنان را به آنچه صلاح آنها است، هدایت می نماید. فطرت خداجوی آنها را شکوفا می سازد و در پرتو عقل و برهان و آیات روشنگرش به سوی حقیقت رهنمون می گردد.
ب. کفار، که ولی و سرپرست آنها طاغوت است، وقتی می خواهند پیروان خود را تحت سلطه قرار دهد، ابتدا جنبه های نورانی او را از بین برده و وی را در فضای نادانی و کفر قرار می دهد.
۲- مقایسه ولایت الهی و ولایت طاغوت
ولایت الهی
الف. مسیر پیروان ولایت الهی از ظلمت به نور است. (یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ)
ب. یاور و دوست آنها، خدا است.(اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا)
ج. ولیّ آنها یکی است. (ولیّ به صورت مفرد ذکر شده)
د. اهل ایمان به علت ولایت واحد متحدند. (... الی النور)
مومنان از بهترین و برترین ولیّ(خدا) برخوردارند . (از مقدم بودن الله بر الذین آمنوا برتری خداوند استفاده می شود)
ولایت طاغوت
الف. مسیر پیروان طاغوت از نوی به سوی تاریکی است (یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ)
ب. یاور و دوستان کفار، طاغوت و شیطان صفتانند. (أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ)
ج. راه های طاغوتیان و تاریکی های آنها متعدد و در آن اختلاف ها فراوان است. (... الی الظلمات)
د. ازا ولیاء مختلف برخوردارند. (أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ)
ه. کافران و اولیاء آنها جایگاهشان دوزخ است و در آن ماندگار خواهند شد. (ُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ)
و. صفوف کافران به لحاظ حاکمیت اولیاء متعدد طاغوتی، متشتت و پراکنده است. (أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ ... إِلَى الظُّلُمَاتِ)

پیام‌ها
۱- راه حق یکی است و راههای باطل متعددند. (چون در مورد راه حق کلمه نور که مفرد است آمده و در مورد باطل تعبیر به ظلمات شده که جمع می باشد) (رک، تفسیر راهنما، ج۲،ص۲۱۶)
۲- هر ولایتی جز ولایت الهی طاغوت است. (نور، ج۲،ص۵۱۹؛ راهنما، ج۲،ص۲۱۷)
۳- ایمان به خداوند زمینه ساز راهیابی انسان به نور است. (راهنما، ج۲،ص۲۱۶)
۴- همانطور که نور منبع حیات و برکات و سرچشمه رشد و تکامل و تحرک است، نور ایمان نیز تاریکی‌های جهل و کفر و گمراهی را از بین برده و فطرت را شکوفا کرده و جان و روح انسان را حیات و روشنایی می‌بخشد.

🗄منبع: تفسیر همراه