درس شماره: ۲۸
عنوان: نعمت و مسئولیت

یَا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَاسْجُدِی وَارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ
سوره آل عمران،آیه ۴۳
ای مریم [به شکرانه این همه نعمت] برای پروردگار خود، خضوع و سجده به جا آور و با رکوع کنندگان رکوع کن.

🖋مقدمه
هدف از آفرینش انسان، رسیدن او به تکمال است و رسیدن به تکامل در گرو عبادت و بندگی می باشد. توجه به چند چیز انسان را به عبادت سوق می دهد.
۱. توجه به نعمت های الهی انسان فطرتاً به گونه ای است که اگر کسی چیزی به او داد و به او محبتی کرد، در صدد جبران و سپاس برمی‌آید؛ بنابراین اگر انسان توجه داشته باشد که همه چیز او از خدا است، بی تردید در برابر پروردگارش خضوع پیدا می کند.
۲. توجه به فقر و نیاز خود؛
۳. توجه به آثار و برکات عبادت؛
۴. توجه به آثار سوء ترک عبادت؛
۵. توجه به اینکه همه هستی، فرمانبر خدا و در حال تسبیح اویند؛ پس وصله ناهمرنگ هستی نباشیم.
۶. توجه به اینکه عشق و پرستش در روح ما است، پس به چه کسی برتر از خداوند عشق بورزیم.(تفسیر نور، محسن قرائتی، ج۱،ص۶۹)

📋واژه ها
اقنتی: فرمانبردار و مطیع باش (فعل امر از ماده قنت).
ارکعی: رکوع کن (فعل امر از ماده رکع).
اسجدی: سجده کن (سجده نیز نوعی از خضوع کامل در برابر خداوند است؛ فعل امر از ماده سجد).

📌نکات تفسیری
۱- مسئولیت داشتن در برابر نعمت‌ها
انسان هر مقدار بیشتر از نعمت های الهی برخوردار شود، وظیفه او نیز سنگین تر می شود. چنان که حضرت مریم(س) در مقابل سه نعمت عطا شده به او که در آیه ۴۲ همین سوره بیان شده بود (برگزیدگی، طهارت و برتری بر زنان جهان)، به سه چیز مامور شد: ۱.قنوت، ۲.سجده، ۳.رکوع با رکوع کنندگان؛
۲- منظور از رکوع چیست؟
جمله " وَارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ" ممکن است اشاره به نماز جماعت باشد، و نیز ممکن است اشاره به پیوستن به جمعیت نمازگزاران و خاضعان در برابر خدا باشد. یعنی همانطور که دیگر بندگان خالص خدا برای او رکوع به جا می آورند، تو نیز رکوع کن. (تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۴۳)

📢پیام‌ها
۱- نماز، رکوع و سجود، بهترین راه شکر در مقابل نعمت های الهی است.
۲- عبادت باید به نیت قرب به خدای متعال باشد تا پذیرفته شود.( اقْنُتِی لِرَبِّکِ؛ یعنی عبادت تو تنها برای خدا باشد)
۳- عبادت نباید موجب عزلت گزینی و کناره گیری از اجتماع شود. (وَارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ؛ به همراه رکوع کنندگان رکوع کن)
۴- نماز جماعت دارای اهمیت بسیار و جایگاه بلندی است. (برگرفته از تفسیر نور، ذیل آیه ۴۳ آل عمران)

🗄منبع: تفسیر همراه