درسهای برگزیده قرآن

" یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تُطِیعُوا الَّذِینَ کَفَرُوا یَرُدُّوکُمْ عَلَى أَعْقَابِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِینَ"
سوره آل عمران، آیه ۱۴۹
ای مومنان، اگر از کافران پیروی کنید، شما را به عقب باز می گردانند و آنگاه خسارت زده باز می گردید.

🖋مقدمه
شکستی که در جنگ احد بر مسلمانان وارد آمد، سبب شد جبهه کفر از مشرکان، یهود، نصاری و منافقان همگی بر ضد مسلمانان تبلیغ کنند و مسلمانان را از ادامه راه باز دارند. آنها می گفتند: شما از دین خود دست بردارید، و حتی هنگام جنگ که کشته شدن پیامبر(ص) را به غلط شایع کرده بودند، به مسلمانان می گفتند: عبدالله بن ابی را واسطه قرار دهید و برای خود از ابوسفیان امان بگیرید. خداوند با نزول این آیه، ضمن هشدار به مسلمانان آنها را از عاقبت کارشان آگاه ساخت.

📋واژه ها
تطیعوا: اطاعت کنید. اطاعت به معنای عمل کردن با رغبت و خضوع می باشد (فعل مضارع مجزوم به ان شرطیه، از ماده طوع، باب افعال)
اعقاب: پشت سرها، پاشنه های پا (جمع عقب)
یردوا: بر می گردانند (فعل مضارع مجزوم جواب شرط از ماده ردّ)
خاسرین: زیانکار، بازنده، کسی که سرمایه خود را از دست داده است (اسم فاعل از ماده خُسر)

📌نکات تفسیری
۱- خطر بازگشت به جاهلیت
در این آیه، خداوند به مسلمانان هشدار می دهد که اگر از کافران اطاعت کنید، شما را از دینتان بیرون می کنند و به دوره جاهلیت بازمی‌گردانند و با این سیر قهقرایی، شما از زیانکاران می شوید و چه زیانی بالاتر از اینکه انسان از نور ایمان به سوی ظلمت کفر بازگردد و از نعمت اسلام محروم شود.(تفسیر کوثر، ج۲،ص۲۶۲)
امروزه نیز دشمنان اسلام با ترفندهای خاصی به فکر منحرف کردن مسلمانان از مسیر اصلی و راه سعادت هستند. از آنجا که جنگهای فیزیکی هزینه های گزافی را به دنبال دارد، به جنگهای روانی روی آورده و با تبلیغات بسیار زیادی به سلب هویت فکری مسلمانان به ویژه جوانان پرداخته اند. مهمترین راهکارشان نیز مسائل فرهنگی است. آنها در حقیقت دین ما را نشانه رفته اند، با تبلیغ اندیشه هایی مانند: سکولاریسم، دموکراسی، مدرنیته و ... که ظاهری زیبا دارند، د ر پی دور نمودن مسلمانان از عقاید نابسان می باشند. نمونه های بارز آن، کشورهای افغانستان و عراق است که به بهانه اصلاح فرهنگی و ایجاد دموکراسی و ... مردم مظلوم را به ذلت کشانده اند و همه شئون مادی و معنوی آنان را زیر سلطه خود قرار داده اند.
۲- ممنوعیت اطاعت از کفار
کافران بنا به عقیده و انگیزه های دیگر خود، هیچ گاه خیرخواه مومنان نبوده و خواهان حذف و یا هضم آنان هستند. بدیهی است که در این مسیر برنامه ریزی کرده و با انواع ترفندها مومنان را به راه خویش می خوانند. بیداری مسلمانان و توجه آنان به اهداف شوم کافران، ضامن حراست آنان در برابر این ترفندها است.

📢پیام‌ها
۱- شکست در میدانهای جنگف خسارت عمده نیست؛ بلکه شکست روحی و اعتقادی و ارتداد، خسارتی بس بزرگ است.
۲- خطر ارتداد و انحراف در کمین مومنان نیز هست. (تفسیر نور، ج۲،ص۱۷۲)
۳- از دست دادن ارزشهای اصیل ایمانی، از پیامدهای تبعیت از کفرپیشگان است. (تفسیر راهنما، ج۳،ص۱۰۹)

🗄منبع: تفسیر همراه