مَا زَنَى غَیُورٌ قَطُّ.
امام علیه السلام فرمود : انسان غیرتمند هرگز زنا نمى کند (زیرا کارى که دوست ندارد دیگران در حق او کنند او در حق دیگران روا نخواهد داشت).
شرح و تفسیر
غیرتمند، عمل منافى عفت انجام نمىدهد امام علیه السلام در این گفتار حکیمانه به نکته دقیقى اشاره کرده مى فرماید: «انسان غیرتمند هرگز زنا نمى کند»؛ (مَا زَنَى غَیُورٌ قَطُّ). زیرا کسى که کارى را در حق دیگران مى پسندد به ناچار در حق خود نیز خواهد پسندید و کسى که درباره محارم خود عملى را روا نمى دارد درباره محارم دیگران نیز روا نخواهد داشت. بسیار شده است که افرادى مى گویند: ما مى خواهیم به نوامیس دیگران نگاه کنیم. به آنها گفته مى شود: آیا دوست دارید به نوامیس شما نگاه کنند؟ هنگامى که اظهار تنفر مى کنند به آنها گفته مى شود: پس به نوامیس دیگران نگاه نکنید. «غیور» صیغه مبالغه از ماده «غَیرت» (بر وزن حیرت) است به معناى ناخوش داشتن و تنفر از تجاوز دیگران به ناموس انسان و ورود در حریم اوست و گاه به معناى وسیع کلمه در غیر موارد ناموسى نیز به کار مى رود و فرد غیرتمند به کسى گفته مى شود که حاضر نیست دیگرى به افتخارات او لطمه وارد کند؛ خواه افتخارات مادى باشد یا معنوى. به هر حال، گفتار حکیمانه امام علیه السلام گفتارى است که کاملاً هماهنگ با منطق عقل است، زیرا انسان غیور؛ یعنى کسى که نسبت به تجاوز ناموسش حساسیت فوق العاده دارد، نوامیس دیگران را نیز به همان چشم نگاه مى کند و هرگز راضى نمى شود به نوامیس مردم تجاوز کند. به همین دلیل، غیرت، او را از آلوده شدن به اعمال منافى عفت بازمى دارد. حتى حاضر نیست به همسر یا خواهر و مادر دیگرى نگاه کند، زیرا نسبت به نگاه دیگران به همسر و خواهر و مادرش احساس تنفر مى کند. نکته غیرت در آموزههاى اسلامى از واژه هایى که به عنوان فضیلتى اخلاقى در منابع اسلامى دیده مى شود غیرت است. غیرت، در اصل به معناى یک احساس فوق العاده درونى است که انسان را به دفاع شدید از امورى که متعلق به اوست وامى دارد؛ خواه امور معنوى باشد مانند دین و آیین و یا امور مادى مانند عِرض و مال و ناموس ومملکت. این احساس در همه انسانها با تفاوتهایى وجود دارد و اگر به صورت افراطى درنیاید یکى از فضایل مهم و کارساز است. از سویى دیگر، اگر براثر تکرار اعمال منافى غیرت، تضعیف شود و به بیان دیگر انسان، بى غیرت و یا ازنظر غیرت ضعیف گردد این خود یکى از رذائل خطرناک اخلاقى به شمار خواهد آمد. در آیات قرآن اشاراتى به این مسئله دیده مىشود؛ ولى به طور صریحتر در روایات اسلامى آمده است؛ از جمله در حدیثى از پیغمبر اکرم علیه السلام مى خوانیم که فرمود: «إنّى لَغَیُورٌ وَاللّهُ عَزَّوَجَلَّ اغْیّرُ مِنüى وَانَّ اللّه تَعالى یُحِّبُ مِنْ عِبادَهَ الْغَیُورَ؛ من غیرتمندم و خدا از من غیورتر است و خدا بندگان غیورش را دوست دارد». در حدیث دیگرى از همان بزرگوار آمده است که فرمود: «انَّ الْغیرَةَ مِنَ الاْیمان؛ غیرت از ایمان است». (دلیل آن هم روشن است: ایمان، انسان را به حفظ ناموس و افتخارات و آیین خود دعوت مىکند، بنابراین غیرت جزء ایمان است). در حدیثى از امام صادق علیه السلام آمده است: «انَّ اللّهَ غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَ غَیُورٍ وَلِغیرَتِهِ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ظاهِرَها وَباطِنَها؛ خدا غیور است و هر غیورى را دوست دارد وبه دلیل غیرتش تمام کارهاى زشت را اعم از آشکار و پنهان تحریم کرده است». بنابر این روایت و بعضى از روایات دیگر، غیرت از اوصافى است که هم در خداى تعالى و هم در انسانها وجود دارد البته با این تفاوت که غیرت در خداوند به معناى نهى از کارهاى زشت و ناپسند و در انسانها به معناى دفاع از حریم خانواده و دین و آب و خاک است. درباره غیرت، سخن بسیار است و این بحث را با حدیثى درباره «جعفر بن ابى طالب» پایان مى دهیم. در حدیثى آمده است که جبرئیل به پیغمبر اکرم علیه السلام خبر داد که «جعفر بن ابى طالب» صفات برجسته اى در زمان جاهلیت داشت که خداوند به سبب آن از وى قدردانى کرد. «مِنْها عَدَمُ زِناهُ لِغَیْرَتِهِ کَعَدَمِ شُرْبِهِ لِعِزَّتِهِ کَعَدَمِ کِذْبِهِ لِشَرَفِهِ؛ از جمله اینکه به سبب غیرت، دامنش آلوده بى عفتى نشد وبه سبب حفظ عزتش هرگز شراب ننوشید و به سبب شخصیتش هرگز دروغ نگفت».
منبع : پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
