وقال علیه السلام : مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الاِْثْمُ بِهِ، وَ الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ.
امام علیه السلام فرمود : کسى که با توسل به گناه پیروز شود پیروز نیست و کسى که با ستم غلبه کند(درواقع) مغلوب است.
شرح و تفسیر
پیروزى با گناه، پیروزى نیست امام علیه السلام در این گفتار حکیمانه به مطلب مهمى اشاره کرده و به ظالمان ومفسدان هشدار مى دهد و مى فرماید: «کسى که با توسل به گناه پیروز شود، پیروز نیست و کسى که با ستم غلبه کند درواقع مغلوب است»؛ (مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الاِْثْمُ بِهِ، وَالْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ). بسیارند کسانى که براى رسیدن به پیروزى بر دشمن از اسباب نامشروع استفاده مى کنند، ظلم و ستم روا مى دارند و مرتکب انواع گناهان مى شوند. آنها مى خواهند به هر قیمت ممکن به هدف خود برسند، امام علیه السلام به آنها هشدار مى دهد که این نوع پیروزى، پیروزى نیست، بلکه درواقع در چنگال گناه مغلوب شدن است و همچنین کسانى که با استفاده از شر، غلبه مى کنند ظاهرآ غالبند ودرواقع مغلوب شیطان و شر و هواى نفس هستند. این سخن، هم ازنظر ظاهرى پذیرفتنى است و هم ازنظر معنوى. جنبه معنوى آن آشکار است که اینگونه پیروزى ها و غلبه ها مایه گرفتارى هاى شدید روز قیامت است و بدترین زاد و توشه براى سفر آخرت به شمار مى آید و در آنجا باید پاسخگو باشد. ازنظر ظاهرى نیز بسیار دیده ایم یا در تاریخ خواندهایم که اینگونه افرادى که با ظلم و ستم و گناه پیروز مى شوند سرانجام گرفتار عواقب شومى گشته و در بسیارى از موارد دشمنانشان با همان روش، آنها را دَرهم کوبیده و مغلوب ساخته اند و مقامى را که ناجوانمردانه به دست آورده بودند با حملات ناجوانمردانه دشمن از دست مى دهند و اگر ظالمان و ستمگران در عواقب مادى و معنوى کار خود بیندیشند به سراغ آن نخواهند رفت. در حدیثى آمده است که دو نفر خدمت امام صادق علیه السلام رسیدند تا درباره اختلافى که درمورد معامله اى داشتند با آن حضرت صحبت کنند و دستور بخواهند. هنگامى که امام علیه السلام سخنان آن دو را شنید به نصیحت آن دو پرداخت وفرمود: بدانید هرکس که به وسیله ظلم پیروز شود به خیر و خوبى نخواهد رسید و بدانید آنچه را مظلوم از دین ظالم مى گیرد بیش از آن است که ظالم از مال مظلوم دریافت مى دارد. سپس فرمود: کسى که به مردم بدى کند اگر دیگران از همین روش استفاده کنند و به او بدى کنند نباید آن را بد بشمرد. بدانید انسان بذرى را که کاشته درو مى کند و هیچکس از نهال تلخ، ثمره شیرین نمى گیرد و از نهال شیرین میوه تلخ نمى چیند (امام علیه السلام چیزى بر این جمله ها نیفزود) ولى آن دو مرد پیش از آنکه از جا برخیزند با هم صلح کردند (در پرتو سخنان حکیمانه امام علیه السلام از خواب غفلت بیدار شدند و راه صحیح را انتخاب کردند). در ارشاد القلوب حدیث پرمعنایى در این زمینه ذکر شده است که پیغمبر اکرم صلی اله علیه و آله فرمود: «خَمْسُ ]اربع[ کَلِماتٍ فِى التَّوْراةِ وَیَنْبَغی أنْ تُکْتَبَ بِماءِ الذَّهَبَ : أوّلُها حَجَرُ الْغَصْبِ فِى الدّارِ رَهْنٌ عَلى خَرابِها وَالْغالِبُ بِالظُّلْمِ هُوَ الْمَغْلُوبُ وَما ظَفَرَ مَنْ ظَفَرَ الاْثْمُ بِهِ وَمِنْ أقَلِّ حَقِّ اللهِ عَلَیْکَ أنْ لا تَسْتَعینَ بِنِعَمِهِ عَلى مَعاصِیهِ؛ پنج ]چهار[ جمله در تورات آمده که سزاوار است با آب طلا نوشته شود (و پیوسته در برابر انسان باشد): اول اینکه بودن یک قطعه سنگ غصبى در خانه، گروگانِ خرابى آن است وآنکس که به وسیله ستم غلبه کند درواقع مغلوب است وکسى که با گناه پیروز شود هرگز به پیروزى نرسد و کمترین حق خدا بر تو این است که با استفاده از نعمتهایش به سراغ معصیتش نروى». این گفتار حکیمانه امام علیه السلام تأکید دیگرى است بر اینکه افراد باایمان براى رسیدن به اهداف خود هرگز از وسایل نامشروع استفاده نمى کنند. در دستورات جنگى اسلام نیز بر این امر تأکید شده که از ابزار غیر انسانى براى پیروزى بر دشمن بهره نگیرید؛ بر دشمن شبیخون نزنید، آب آشامیدنى آنها را مسموم نکنید، درختان بارور را به آتش نکشید، افراد غیر نظامى را هدف قرار ندهید و با اسیران جنگى خوشرفتارى نمایید.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
