تلاوت تصویری

دریافت با کیفیت ۱۰۸۰p


ترجمه صوتی نمایشی
"برگرفته از نرم افزار فاخر طنین وحی تولید مرکز خدمات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان"

«دریافت نرم افزار طنین وحی»


تفسیر مختصر آیات ۸۴ تا ۹۱ سوره آل عمران (صفحه ۶۱)


(آیه ۸۴)- در این آیه خداوند به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله (و همه پیروان او) دستور مى ‏دهد که نسبت به همه تعلیمات انبیاء و پیامبران پیشین، علاوه بر آنچه بر پیغمبر اسلام نازل شده ایمان داشته باشند مى‏ فرماید: «بگو: ایمان به خدا آوردیم و به آنچه بر ما و بر ابراهیم و بر اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (پیامبران تیره‏هاى بنى اسرائیل) نازل شده و آنچه به موسى و عیسى و همه پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده است نیز ایمان آورده‏ایم ما در میان آنها فرقى نمى‏گذاریم و ما در برابر او (خداوند) تسلیم هستیم» (قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‏ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عِیسى‏ وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ).

(آیه ۸۵)- و بالاخره در این آیه به عنوان یک نتیجه‏ گیرى کلى مى‏فرماید:
«هر کس غیر از اسلام آیینى براى خود انتخاب کند از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیانکاران است» (وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِینَ).

(آیه ۸۶) شأن نزول:
یکى از انصار (مسلمانان مدینه) دستش به خون بى‏ گناهى آلوده گشت و از ترس مجازات از اسلام برگشت و به مکّه فرار کرد (و یازده نفر از پیروان او که مسلمان شده بودند نیز مرتد شدند) پس از ورود به مکه از کار خود سخت پشیمان گشت، یک نفر را به سوى خویشان خود به مدینه فرستاد تا از پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله سؤال کنند آیا براى او راه بازگشتى وجود دارد یا نه؟
آیه نازل شد و قبولى توبه او را با شرایط خاصى اعلام داشت.
تفسیر:
در آیات گذشته سخن از آیین اسلام بود که تنها آیین مقبول الهى است در اینجا سخن از کسانى است که اسلام را پذیرفته و سپس از آن برگشته‏اند که در اصطلاح «مرتد» نامیده مى‏شوند.
مى‏فرماید: «چگونه خداوند جمعیتى را هدایت مى‏کند که بعد از ایمان و گواهى به حقانیت رسول، و آمدن نشانه‏هاى روشن براى آنها کافر شدند و خدا جمعیت ستمکاران را هدایت نمى‏کند» (کَیْفَ یَهْدِی اللَّهُ قَوْماً کَفَرُوا بَعْدَ إِیمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَیِّناتُ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ).
چرا خداوند آنها را هدایت نمى‏کند؟ دلیل آن روشن است آنها پیامبر را با نشانه‏هاى روشن شناخته‏اند و به رسالت او گواهى داده‏اند بنابراین، در بازگشت و عدول از اسلام در واقع ظالم و ستمگرند و کسى که آگاهانه ظلم و ستم مى‏کند لایق هدایت الهى نیست او زمینه ‏هاى هدایت را در وجود خود از میان برده است.

(آیه ۸۷)- سپس مى‏ افزاید: «آنها کیفرشان این است که لعن خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست» (أُولئِکَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ).

(آیه ۸۸)- در این آیه مى‏ افزاید: «این در حالى است که آنها همواره در این لعن و طرد و نفرت مى‏مانند و مجازات آنها تخفیف نمى‏ یابد و به آنها مهلت داده نمى‏شود» (خالِدِینَ فِیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ).
در واقع اگر این لعن و طرد جاودانى نبود و یا جاودانى بود و تدریجا تخفیف مى‏یافت و یا حد اقل مهلتى به آنها داده مى‏شد تحملش آسانتر بود ولى هیچ یک از اینها در باره آنها نیست عذابشان دردناک و جاودانى و غیر قابل تخفیف و بدون هیچ گونه مهلت است.

(آیه ۸۹)- در این آیه راه بازگشت را به روى این افراد مى‏ گشاید و به آنان اجازه توبه مى‏دهد چرا که هدف قرآن در همه جا اصلاح و تربیت است.
مى‏فرماید: «مگر کسانى که بعد از آن توبه کنند و اصلاح نمایند و در مقام جبران برآیند (که توبه آنان پذیرفته مى‏شود) زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است» (إِلَّا الَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ).
از این تعبیر استفاده مى‏شود که گناه نقصى در ایمان انسان ایجاد مى‏ کند که بعد از توبه باید تجدید ایمان کند تا این نقص بر طرف گردد.

(آیه ۹۰) شأن نزول:
بعضى گفته‏ اند این آیه در مورد اهل کتاب که قبل از بعث پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله به او ایمان آورده بودند، اما پس از بعثت به او کفر ورزیدند نازل شده است.
تفسیر:
توبه بى‏ فایده- در آیات قبل سخن از کسانى در میان بود که از راه انحرافى خود پشیمان شده و توبه حقیقى نموده بودند و لذا توبه آنها قبول شد ولى در این آیه سخن از کسانى است که توبه آنها پذیرفته نیست، مى‏فرماید: «کسانى که بعد از ایمان آوردن کافر شدند سپس بر کفر خود افزودند (و در این راه اصرار ورزیدند) هیچ گاه توبه آنان قبول نمى‏شود (چرا که از روى ناچارى صورت مى‏گیرد) و آنها گمراهانند» چرا که هم راه خدا را گم کرده‏اند و هم راه توبه را (إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بَعْدَ إِیمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا کُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الضَّالُّونَ).
توبه آنها ظاهرى است چرا که وقتى پیروزى طرفداران حق را ببینند از روى ناچارى اظهار پشیمانى و توبه مى‏ کنند و طبیعى است که چنین توبه ‏اى پذیرفته نشود.

(آیه ۹۱)- در این آیه به دنبال اشاره‏اى که در آیه قبل به توبه‏ هاى بیهوده شد سخن از کفّاره بیهوده مى‏گوید، مى‏فرماید: «کسانى که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند اگر تمام روى زمین پر از طلا باشد و آن را به عنوان «فدیه» (و کفاره اعمال زشت خویش) بپردازند هرگز از آنها پذیرفته نخواهد شد» (إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْ‏ءُ الْأَرْضِ ذَهَباً وَ لَوِ افْتَدى‏ بِهِ).
روشن است کفر تمام اعمال نیک انسان را بر باد مى‏دهد و اگر تمام روى زمین پر از طلا باشد و در راه خدا انفاق کنند پذیرفته نخواهد شد و صد البته اگر چنین چیزى در قیامت در اختیار آنها باشد و بدهند پذیرفته نیست.
و در پایان آیه به نکته دیگرى اشاره فرموده مى‏گوید: «آنها کسانى هستند که مجازات دردناک دارند و یاورى ندارند» (أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِینَ).
یعنى، نه تنها فدیه و انفاق به حال آنها سودى ندارد بلکه شفاعت شفاعت کنندگان نیز شامل حال آنها نمى‏شود زیرا شفاعت شرایطى دارد که یکى از مهمترین آنها ایمان به خداست و اصولا شفاعت به اذن خدا است.
آنها هرگز از چنین افراد نالایق شفاعت نمى‏ کنند که شفاعت نیز لیاقتى لازم دارد چرا که اذن الهى شامل افراد نالایق نمى‏ شود.

منبع: برگزیده تفسیر نمونه