تلاوت تصویری
ترجمه صوتی نمایشی
"برگرفته از نرم افزار فاخر طنین وحی تولید مرکز خدمات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان"
تفسیر مختصر آیات ۱۴۹ تا ۱۵۳ سوره آل عمران (صفحه ۶۹)
(آیه ۱۴۹)- اخطارهاى مکرر! بعد از پایان جنگ احد دشمنان اسلام با یک سلسله تبلیغات مسموم کننده در لباس نصیحت و دلسوزى تخم تفرقه در میان مسلمانان مى پاشیدند و آنها را نسبت به اسلام بدبین مى کردند در این آیه به مسلمانان اخطار مى کند و از پیروى آنها بر حذر مى دارد و مى گوید: «اى کسانى که ایمان آورده اید! اگر از کفار پیروى کنید شما را به عقب بر مى گردانند (و پس از پیمودن راه پرافتخار تکامل معنوى و مادى در پرتو تعلیمات اسلام) به نقطه اول که نقطه کفر و فساد بود سقوط مى دهند و در این موقع بزرگترین زیانکارى دامنگیر شما خواهد شد» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تُطِیعُوا الَّذِینَ کَفَرُوا یَرُدُّوکُمْ عَلى أَعْقابِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِینَ).
چه زیانى از این بالاتر که انسان اسلام را با کفر، و سعادت را با شقاوت، و حقیقت را با باطل معاوضه کند.
(آیه ۱۵۰)- در این آیه تأکید مى کند که «خدا پشتیبان و سر پرست شماست و او بهترین یاوران است» (بَلِ اللَّهُ مَوْلاکُمْ وَ هُوَ خَیْرُ النَّاصِرِینَ).
یاورى است که هرگز مغلوب نمى شود و هیچ قدرتى با قدرت او برابرى ندارد در حالى که یاوران دیگر ممکن است گرفتار شکست و نابودى شوند.
(آیه ۱۵۱)- در این آیه اشاره به نجات معجزه آساى مسلمانان بعد از جنگ احد مى کند و مى فرماید: «ما به زودى در دل کفار رعب و وحشت مى افکنیم» یعنى، همانطور که در پایان جنگ احد افکندیم و نمونه آن را با چشم خود دیدید (سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ).
و در جمله بعد، علت افکندن رعب و ترس را در دلهاى آنها چنین بیان مى کند: «به این جهت که آنها چیزهایى را بدون دلیل شریک خدا قرار داده بودند» (بِما أَشْرَکُوا بِاللَّهِ ما لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً).
در پایان آیه به سرنوشت این افراد اشاره کرده، مى فرماید: این افراد به خود و اجتماع خود ستم کرده اند «و بنابراین جایگاهى جز آتش نخواهند داشت و چه بد جایگاهى است» (وَ مَأْواهُمُ النَّارُ وَ بِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِینَ).
(آیه ۱۵۲)- شکست پس از پیروزى!
در ماجراى جنگ احد گفتیم: مسلمانان در آغاز جنگ با اتحاد و شجاعت خاصى جنگیدند، و به زودى پیروز شدند، ولى نافرمانى جمعى از تیراندازان که سنگر خود را رها کردند و به جمع آورى غنایم مشغول شدند سبب شد که ورق برگردد و شکست سختى به لشگر اسلام وارد گردد. هنگامى که مسلمانان با دادن تلفات و خسارات سنگینى به مدینه باز مىگشتند با یکدیگر مى گفتند مگر خداوند به ما وعده فتح و پیروزى نداده بود؟
پس چرا در این جنگ شکست خوردیم؟
از این به بعد قرآن ضمن پاسخ آنها، علل شکست را توضیح مى دهد، مى فرماید: «وعده خدا در باره پیروزى شما کاملا درست بود و به همین دلیل در آغاز جنگ پیروز شدید و به فرمان خدا دشمنان را به قتل مى رساندید و این وعده تا زمانى که دست از استقامت و پیروى فرمان پیغمبر برنداشته بودید ادامه داشت، شکست از آن زمان شروع شد که سستى و نافرمانى شما را فرا گرفت» (وَ لَقَدْ صَدَقَکُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذا فَشِلْتُمْ).
یعنى، اگر تصور کردید که وعده پیروزى بدون قید و شرط بوده، سخت در اشتباه بوده اید تمام وعده هاى پیروزى مشروط به پیروى از فرمان خداست.
سپس قرآن مى گوید: «پس از مشاهده آن پیروزى چشم گیر که مورد علاقه شما بود راه عصیان پیش گرفتید و (بر سر رها کردن سنگرها) به نزاع پرداختید» (وَ تَنازَعْتُمْ فِی الْأَمْرِ وَ عَصَیْتُمْ مِنْ بَعْدِ ما أَراکُمْ ما تُحِبُّونَ).
سپس مىافزاید: «در این موقع جمعى از شما خواستار دنیا و جمع غنایم بودید در حالى که جمعى دیگر ثابت قدم و خواستار آخرت و پاداشهاى الهى بودند» (مِنْکُمْ مَنْ یُرِیدُ الدُّنْیا وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرِیدُ الْآخِرَةَ).
در اینجا ورق برگشت «و خداوند پیروزى شما را به شکست تبدیل کرد تا شما را بیازماید و تنبیه کند و پرورش دهد» (ثُمَّ صَرَفَکُمْ عَنْهُمْ لِیَبْتَلِیَکُمْ).
«سپس خداوند همه این نافرمانی ها و گناهان شما را بخشید (در حالى که سزاوار مجازات بودید) زیرا خداوند نسبت به مؤمنان از هر گونه نعمتى فرو گذار نمى کند» (وَ لَقَدْ عَفا عَنْکُمْ وَ اللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ).
(آیه ۱۵۳)- در این آیه صحنه پایان احد را به مسلمانان یادآورى مى کند و مى فرماید: «به خاطر بیاورید هنگامى را که به هر طرف پراکنده مىشدید و فرار مىکردید و هیچ گاه به عقب سر نمى کردید که سایر برادران شما در چه حالند در حالى که پیامبر از پشت سر شما را صدا مى زد» (إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلى أَحَدٍ وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ فِی أُخْراکُمْ).
فریاد مى زد که: «بندگان خدا! به سوى من باز گردید، به سوى من باز گردید، من رسول خدایم».
ولى هیچ یک از شما به سخنان او توجه نداشتید «در این هنگام غم و اندوه یکى پس از دیگرى به سوى شما رو آورد» (فَأَثابَکُمْ غَمًّا بِغَمٍّ).
هجوم سیل غم و اندوه به سوى شما «براى این بود که دیگر به خاطر از دست رفتن غنایم جنگى غمگین نشوید و از جراحاتى که در میدان جنگ در راه پیروزى به شما مى رسد نگران نباشید و خداوند از آنچه انجام مى دهید آگاه است» (لِکَیْلا تَحْزَنُوا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا ما أَصابَکُمْ وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ).
منبع: برگزیده تفسیر نمونه
