تلاوت تصویری
ترجمه صوتی نمایشی
"برگرفته از نرم افزار فاخر طنین وحی تولید مرکز خدمات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان"
تفسیر مختصر آیات ۲۴ تا ۲۶ سوره نساء (صفحه ۸۲)
(آیه ۲۴)- این آیه، بحث آیه گذشته را در باره زنانى که ازدواج با آنها حرام است دنبال مى کند و اضافه مى نماید که: «ازدواج و آمیزش جنسى با زنان شوهردار نیز حرام است».
تنها استثنایى که به این حکم خورده است در مورد زنان غیر مسلمانى است که به اسارت مسلمانان در جنگ ها در مى آیند، همان گونه که آیه مى فرماید: «مگر آنها را که (از طریق اسارت) مالک شده اید».
زیرا اسارت آنها به حکم طلاق است و اسلام اجازه مى دهد بعد از تمام شدن عدّه با آنان ازدواج کنند و یا همچون یک کنیز با آنان رفتار شود.
سپس براى تأکید احکام گذشته که در مورد محارم و مانند آن وارد شده مى فرماید: «اینها احکامى است که خداوند براى شما مقرر داشته و نوشته است». بنابراین، به هیچ وجه قابل تغییر و عدول نیست.
سپس مى گوید: غیر از این چند طایفه «زنان دیگر غیر از اینها (که گفته شد) براى شما حلال است، که با اموال خود آنان را اختیار کنید در حالى که پاکدامن باشید و از زنا خوددارى کنید».
جمله أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِکُمْ اشاره به این است که رابطه زناشویى یا باید به شکل ازدواج با پرداخت مهر و یا به شکل مالک شدن کنیز با پرداخت قیمت باشد.
در قسمت بعد، اشاره به مسأله ازدواج موقت و به اصطلاح «متعه» کرده، مى گوید: «زنانى را که متعه مى کنید مهر آنها را به عنوان یک واجب باید بپردازید».
بعد از ذکر لزوم پرداخت مهر اشاره به این مطلب مى فرماید که: «اگر طرفین عقد، با رضایت خود مقدار مهر را بعدا کم و زیاد کنند مانعى ندارد».
احکامى که در آیه به آن اشاره شد، احکامى است که متضمن خیر و سعادت افراد بشر است زیرا: «خداوند از مصالح بندگان آگاه و در قانونگذارى خود حکیم است».
قابل ذکر است که اصل مشروع بودن این نوع ازدواج در زمان پیامبر قطعى است و هیچ گونه دلیل قابل اعتمادى در باره نسخ شدن آن در دست نیست.
ازدواج موقت یک ضرورت اجتماعى
این موضوع را نمى توان انکار کرد که غریزه جنسى یکى از نیرومندترین غرایز انسانى است، تا آنجا که پاره اى از روان کاوان آن را تنها غریزه اصیل انسان مى دانند و تمام غرایز دیگر را به آن باز مى گردانند.
این موضوع مخصوصا در عصر ما که سن ازدواج بر اثر طولانى شدن دوره تحصیل و مسائل پیچیده اجتماعى بالا رفته، و کمتر جوانى مى تواند در سنین پایین یعنى در داغ ترین دوران غریزه جنسى اقدام به ازدواج کند، شکل حادّترى به خود گرفته است.
با این وضع چه باید کرد؟
یا باید «فحشاء» را مجاز بدانیم (همان طور که دنیاى مادى امروز عملا بر آن صحه گذارده و آن را به رسمیت شناخته) و یا طرح ازدواج موقت را بپذیریم، معلوم نیست آنها که با ازدواج موقت و فحشاء مخالفند چه جوابى براى این سؤال فکر کرده اند؟! در حالى که طرح ازدواج موقت، نه شرایط سنگین ازدواج دائم را دارد که با عدم تمکن مالى یا اشتغالات تحصیلى و مانند آن نسازد و نه زیان هاى فجایع جنسى و فحشاء را در بر دارد.
(آیه ۲۵)- ازدواج با کنیزان!
در تعقیب بحثهاى مربوط به ازدواج، این آیه، شرایط ازدواج با کنیزان را بیان مى کند، نخست مى گوید: «کسانى که قدرت ندارند که با زنان (آزاد) پاکدامن با ایمان ازدواج کنند مى توانند با کنیزان با ایمان ازدواج نمایند» که مهر و سایر مخارج آن معمولا سبک تر و سهل تر است.
سپس مى گوید: شما براى تشخیص ایمان آنها مأمور به ظاهر اظهارات آنان هستید، و اما در باره باطن و اسرار درونى آنان «خداوند به ایمان و عقیده شما آگاه تر است».
و از آنجا که بعضى در مورد ازدواج با کنیزان کراهت داشتند، قرآن مى گوید:
شما همه از یک پدر و مادر به وجود آمده اید «و بعضى از بعض دیگرید». بنابراین، نباید از ازدواج با آنها کراهت داشته باشید.
سپس به یکى از شرایط این ازدواج اشاره کرده، مى فرماید: «این ازدواج باید به اجازه مالک صورت گیرد» و بدون اجازه او باطل است.
در جمله بعد مى فرماید: «و مهرشان را به خودشان بدهید».
از این جمله استفاده مى شود که باید مهر متناسب و شایسته اى براى آنها قرار داد و آن را به خود آنان داد. همچنین استفاده مى شود که بردگان نیز مى توانند مالک اموالى گردند که از طرق مشروع به آن دست یافته اند.
یکى دیگر از شرایط این ازدواج آن است که کنیزانى انتخاب شوند «که پاکدامن باشند، نه مرتکب زنا به طور آشکار شوند». «و نه دوست پنهانى بگیرند».
در جمله بعد به تناسب احکامى که در باره ازدواج با کنیزان و حمایت از حقوق آنها گفته شد بحثى در باره مجازات آنها به هنگام انحراف از جاده عفت به میان آمده، و آن این که اگر مرتکب عمل منافى عفت شوند، نصف مجازات زنان آزاد در باره آنان، جارى مى شود» یعنى تنها پنجاه تازیانه باید به آنها زد.
سپس مى گوید: «این ازدواج با کنیزان براى کسانى است که از نظر غریزه جنسى شدیدا در فشار قرار گرفته اند، و قادر به ازدواج با زنان آزاد نیستند» بنابراین، براى غیر آنها مجاز نیست.
اما بعد مى فرماید: «خوددارى کردن از ازدواج با کنیزان (تا آنجا که توانایى داشته باشید و دامان شما آلوده گناه نگردد) به سود شماست».
در پایان آیه مى فرماید: «و خداوند (نسبت به آنچه در گذشته بر اثر بى خبرى انجام داده اید) آمرزنده و مهربان است».
(آیه ۲۶)- این محدودیتها براى چیست؟
به دنبال احکام مختلف در زمینه ازدواج که در آیات پیش بیان شد ممکن است این سؤال پیش آید که منظور از این همه محدودیت ها و قید و بندهاى قانونى چیست؟ در این آیه و دو آیه بعد پاسخ به این سؤالات مى دهد، و مى گوید: «خداوند مى خواهد (با این دستورات راه هاى خوشبختى و سعادت را) براى شما آشکار سازد».
وانگهى شما در این برنامه تنها نیستید «و (خداوند مى خواهد شما را) به سنت هاى (صحیح) پیشینیان رهبرى کند».
علاوه بر این «توبه شما را بپذیرد» و نعمتهاى خود را که بر اثر انحرافات شما قطع شده بار دیگر به شما باز گرداند و این در صورتى است که شما از آن راه هاى انحرافى که در زمان جاهلیت و قبل از اسلام داشتید، باز گردید.
در پایان آیه مى فرماید: «خداوند دانا و حکیم است». از اسرار احکام خود آگاه، و روى حکمت خود، آنها را براى شما تشریع کرده است.
منبع: برگزیده تفسیر نمونه
